Reakcja alergiczna u ludzi, występująca po kontakcie z kotem, zwana potocznie "alergią na kota" to nadwrażliwość na jeden lub więcej alergenów produkowanych przez to zwierzę. Najczęstszym alergenem jest glikoproteina FEL D1 wydzielana przez gruczoły łojowe kota i glikoproteina FEL D4 znajdująca się w ślinie, którą zwierzę rozprowadza po sierści podczas codziennej toalety. Wydzielina gruczołów łojowych roznoszona jest wraz ze złuszczającym się naskórkiem. Sama sierść kota nie jest alergenem, ale są nim cząsteczki, które się do niej przyczepiają, dlatego stwierdzenie, że człowiek może mieć alergię na kocią sierść, nie do końca jest słuszne.

U ludzi reakcja alergiczna na kota związana jest z wyrzutem histaminy, co skutkuje najczęściej wystąpieniem kaszlu, świszczącego oddechu, dusznością w klatce piersiowej, świądem, przekrwieniem błony śluzowej nosa, wysypką, łzawieniem oczu, kichaniem i podobnymi objawami. Pierwsze symptomy alergii na kota często mylone są z przeziębieniem.

Kocie alergeny są powszechne w powietrzu i mogą przetrwać miesiące, a nawet lata w środowisku. Osoby wrażliwe na kontakt z kotem powinny zmniejszyć ich natężenie w swoim otoczeniu poprzez usunięcie wszystkich przedmiotów mogących być siedliskiem groźnych glikoprotein (dywany, poduszki itp.) i regularnie czyścić powierzchnie w domu. Częste mycie rąk, zwłaszcza po kontakcie ze zwierzęciem też zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości. Uczulony właściciel kotka nie musi od razu pozbywać się ukochanego pupila - można zminimalizować kontakty ze zwierzęciem trzymając je przez większą część dnia na zewnątrz (ogród przy domu) czy ograniczając korzystanie z niektórych pomieszczeń (np.sypialnia). Udowodniono również, że częste kąpiele kota znacznie zmniejszają ilość alergenów na jego futrze. Podobny efekt można osiągnąć regularnie szczotkując kocią sierść - w ten sposób zmniejszamy ilość luźnej sierści (i zawartej w niej śliny) fruwającej po domu. Poleca się również podawanie kotom preparatów zawierających kwasy omega 3.

W literaturze medycznej opisano pięć kocich alergenów, z czego najbardziej istotne to wcześniej wspomniane Fel d1 i Fel d4. Badania wykazały, że 63% osób uczulonych na kota ma we krwi przeciwciała Fel d4. Cząsteczki kociego naskórka są bardzo małe - 10 razy mniejsze od alergenu roztoczy - dlatego łatwo unoszą się w powietrzu. Przeciąg i wiatr rozsiewają je w powietrzu na znaczne odległości. Są też bardzo lepkie, przez co łatwo przenosi się je na ubraniu i obuwiu z miejsca na miejsce.
Samce kotów mają w skórze więcej gruczołów łojowych, a więc są bardziej alergizujące niż samice. Dowiedziono, że kastracja samców powoduje istotne zmniejszenie zarówno ilości łoju, jak i Fel d1 na skórze kota.

Spośród kotów mniej uczulają te z białą sierścią. Rasy kotów stosunkowo mało alergizujące to: kot syberyjski, comish rex, devon rex, sfinks doński i kanadyjski, kot rosyjski niebieski. Zwierzęta tych ras, a zwłaszcza samice produkują mniej głównych protein odpowiedzialnych za wystąpienie objawów nadwrażliwości u człowieka.

Z alergią można żyć i nie trzeba od razu usypiać zwierzaka, który okazał się być "kudłatym alergenem". Korzystnym jest wyposażenie domu w specjalne odkurzacze lub filtry do wychwytywania cząstek o małych rozmiarach. Zawsze jednak warto konsultować się z lekarzem.

Zdjęcia Aneta Wiktorowicz