Choroba kociego pazura (CSD - Cat Scratch Disease) jest zakażeniem bakteryjnym przenoszonym przez koty. Czynnikiem chorobotwórczym są gram-ujemne bakterie Bartonella henselae i Bartonella clarridgeiae. Około 40% kotów jest zakażonych B. henselae, choć większość z nich nie wykazuje objawów choroby. Kocięta poniżej 1 roku życia są najczęściej źródłem zakażenia dla ludzi - dzieje się tak dla tego, że młode koty są bardziej narażone na zadrapania i pogryzienia, chociażby w zabawie z innymi kociakami.

Bartonella bytuje we krwi kotów, konkretnie w erytrocytach. Bakterie przenikają do organizmu człowieka najczęściej na skutek zadrapania przez zwierzę - nosiciela. Choroba rozprzestrzenia się, gdy zainfekowany kot ugryzie, poliże lub zadrapie skórę człowieka na tyle mocno, że uszkodzi jej powierzchnię.

Początkowo choroba może mieć przebieg bezobjawowy lub tylko z objawami miejscowymi w miejscu uszkodzenia naskórka. Wówczas po ok. 3-14 dniach od pokąsania lub zadrapania człowieka przez kota dochodzi do miejscowego zaczerwienienia, obrzęku skóry w miejscu zranienia. Mogą też pojawić się grudki zapalne, czerwone, okrągłe, wypukłe zmiany z ropną wydzieliną. Zainfekowane miejsce staje się gorące i bolesne. Osoba z CSD może mieć także gorączkę, bóle głowy, skarżyć się na brak apetytu, a także czuć się wyczerpana. Taki właśnie stan pojawia się tylko u części chorych. Do tego mogą dołączyć objawy takie jak: powiększenie węzłów chłonnych z możliwym ropieniem, przebicie i samoistna ewakuacji treści ropnej; ewentualnie inne symptomy chorobowe (bóle pleców, podbrzusza, zmęczenie).
Większość przypadków ma łagodny przebieg i mija w ciągu około 10 dni, niezależnie od tego, czy zastosowano leczenie antybiotykami. U pacjentów z upośledzonym układem odpornościowym, a także u dzieci poniżej 5 roku życia przebieg choroby może być jednak poważniejszy i wymagać intensywnej opieki medycznej. W rzadkich przypadkach mogą powstać powikłania: zapalenie mózgu, zapalenie szpiku kostnego, małopłytkowość.

Większość kotów zarażonych B. henselae nie wykazuje objawów klinicznych zakażenia, ale w rzadkich wypadkach infekcja ta może powodować zapalenie kociego mięśnia sercowego, nawracającą gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych, choroby oczu (zapalenie błony naczyniowej oka). Lekarz weterynarii może stwierdzić, że na skutek zakażenia B. henselae choroba rozwija się w jamie ustnej kota, w układzie moczowym, można też zaobserwować objawy neurologiczne.

Do wystąpienia objawów choroby może doprowadzić czynnik stresogenny (zmiana właściciela, zabieg chirurgiczny, nowy członek rodziny itp.), który u kotów powoduje chwilowy spadek odporności. Również u zwierząt z osłabionym układem immunologicznym (koty z chorobami wirusowymi np. FIV, białaczka, przyjmujące leki immunosupresyjne) może dojść do klinicznej postaci choroby.

Kot może zarazić się B. henselae w wyniku kontaktu z pchłą kocią Ctenocephalides felis. Bartonella henselae w kale pcheł może przeżyć do kilku dni. Kał pcheł znajduje się na skórze kota w postaci ciemnych grudek. Kot w czasie wylizywania futerka bądź drapania się przenosi go pod pazury. W momencie podrapania bakteria znajdująca się pod kocimi pazurami przenika do organizmu człowieka. Również do zarażenia może dojść w momencie głaskania zapchlonego kota zranioną ręką w wyniku bezpośredniego kontaktu świeżej rany z odchodami pcheł. Koty mogą również zostać zakażone walcząc z innymi np. bezdomnymi kotami.

Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia się chorobą kociego pazura należy przestrzegać kilku zasad. Człowiek, który ma kontakty z kotami, w przypadku zranienia powinien bezzwłocznie taką ranę przemyć wodą z mydłem pod bieżącą wodą. Zarówno dorośli, jak i dzieci po kontaktach z kotem muszą porządnie myć ręce, wodą z mydłem. Nie należy brutalnie bawić się ze zwierzęciem, nie wolno się dawać zbyt mocno gryźć i drapać, nawet podczas wesołej zabawy. Należy unikać głaskania bezpańskich kotów, jak również przestrzegać rutynowych kontroli naszego pupila w lecznicach weterynaryjnych. Trzeba koty regularnie poddawać zabiegowi odpchlenia i odrobaczania, ewentualnie można przycinać pazurki kotom nie wychodzącym na dwór.