Wielkimi krokami zbliża się prawdziwa wiosna, a z nią wielka woda. To dopiero początek, a już teraz strażacy wypompowują wodę chociażby w Załubicach. Minione mokre lato wieloletnim mieszkańcom Gminy Radzymin przypomniało, a nowym uświadomiło, że podtopienia i zalania to poważny problem spędzający sen z powiek nie tylko właścicieli posesji w Radzyminie, Łąkach, Słupnie czy Dybowie. Temat ten co roku powraca również i na posiedzeniach Rady Miejskiej. I chociaż wszyscy zgadzają się co do jego wagi, wydaje się, że dotychczasowe działania są nieadekwatne do skali zagrożenia.

Wszystko wskazuje na to, że "stanęliśmy w obliczu zmian klimatycznych o charakterze globalnym, które mogą postawić nas przed zmianami pogodowymi znanymi do tej pory z filmów katastroficznych" - donoszą niektóre media. Natężenie i powszechność takich zjawisk jak ulewne deszcze, huragany, niespotykane od dawna opady śniegu, gradobicia są tematami, które straciły już charakter "newsów". Co prawda na pogodę nie mamy wpływu, a meteorolodzy i hydrolodzy ostrzegają, że będzie jeszcze gorzej. W Radzyminie całość obrazu wodnej apokalipsy uzupełnia poziom wód gruntowych, który był taki... od kilku tysięcy lat z przerwami.

Przyczyn nieskuteczności podejmowanych działań i niewielkiego ich wpływu na pokonanie rosnącego zagrożenia należy upatrywać w różnych obszarach. Przede wszystkim woda nie zna pojęcia "granicy mojej działki" czy "granicy gminy", więc bez współpracy z sąsiadami jesteśmy bezradni, a istniejące prawo jej nie ułatwia. Nie oznacza to jednak przyzwolenia na samowolę. Zasypywanie rowów przydrożnych (nawet przez niektórych radnych), a przede wszystkim wieloletnie ich zaniedbanie przez właścicieli posesji, stawianie budynków na rowach mielioracyjnych bez operatu wodnoprawnego, wywyższanie terenu powyżej stanu działek sąsiednich zakłócające stosunki wodne to tylko niektóre "niedopatrzenia".

Urządzenia melioracyjne na terenie Gminy Radzymin zostały wybudowane w latach ubiegłych, nie na polecenie Urzędu Miasta i Gminy, ale na wyraźną prośbę (wnioski) mieszkańców wsi ze środków finansowych Skarbu Państwa, przy niewielkiej odpłatności rolników i to rozłożonych na raty. Po wybudowaniu zostały zgodnie z Prawem wodnym przekazane właścicielom działek w użytkowanie. Właścicielami rowów są więc właściciele nieruchomości, przez które one przebiegają, a nie Urząd Miasta i Gminy.
Art. 77 Prawa wodnego mówi, że: obowiązek utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej - do tej spółki. Jeżeli powyższy obowiązek nie jest wykonywany, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego (Starosta Powiatu Wołomińskiego) ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntów, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonania. Konserwacja rowów melioracyjnych była wykonywana przez Związek Spółek Wodnych do roku 2000, tj. do momentu dokonywania wpłat składek na rzecz Spółki Wodnej przez właścicieli (użytkowników) nieruchomości przyległych do rowów. Po upadku spółek wodnych do dnia dzisiejszego prace konserwacyjne wykonywane są sporadycznie albo wcale. Tym samym urządzenia ulegają stopniowej degradacji. Jedynie wspólne zaangażowanie wszystkich właścicieli posesji przyległych do rowów mogłoby przyczynić się do zminimalizowania zagrożenia.
Reszty mogą dokonać bobry budujące żeremie między innymi w wale przeciwpowodziowym na Bugu, czy w Dybowie w rowie należącym do PKP.

Poza tym inwestycje wodne są kosztowne, zwłaszcza wobec ograniczonych gminnych środków, niemniej mogą być one wielokrotnie wyższe bez koordynacji działań wszystkich odpowiedzialnych podmiotów. Wydaje się być niezbędne przeprowadzenie inwentaryzacji wszystkich rowów melioracyjnych i stworzenie planu gminnej gospodarki wodnej. Co prawda na mapach z 1967 r. zaznaczono system drenarski i melioracyjny, ale nie odzwierciedla on aktualnego stanu rzeczy. Może jedynie służyć jako pomoc w określaniu skali samowoli budowlanej na terenie naszej gminy. Wykorzystanie tak starych map do projektów unowocześnienia planu gminnej gospodarki wodnej jest mocno problematyczne. 1967 rok! - to prawie 50 lat! Co ciekawe, po likwidacji spółek wodnych w 2000 roku wszelkie aktualizacje zostały nie tylko zaniechane, ale po tych wcześniejszych ślad zaginął. UMiG Radzymin posiada całkowicie nieaktualne dane, jak zatem może stworzyć rzetelny, kompleksowy plan zapobiegania podtopieniom dla tak wielkiej powierzchniowo gminy? I ile osób zajmuje się tym problemem? Jedna? Dwie? Co prawda niedawno w gminnym serwisie internetowym opublikowano wytyczne i terminarz wykonania przez właścicieli nieruchomości niezbędnych napraw, ale to jedynie przypomina o problemie.

Niestety, działania podejmowane bez kompleksowego podejścia do sprawy i ukierunkowane jedynie na osiągnięcie doraźnego efektu mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Słusznym więc wydaje się podjęcie wątku powstania gminnej spółki wodnej na terenie naszej gminy. Tym bardziej, że właściciele posesji zapominają o ciążącym na nich obowiązku. Samo sporządzenie AKTUALNYCH planów zajmie więcej niż rok.

Tymczasem przepust w centrum Radzymina jest zniszczony i nie ma środków na jego naprawę. Znowu więc będziemy walczyć w tym roku z wodą. A za dwa lata? Trzy?