Po raz kolejny powraca na naszych łamach problem Straży Miejskiej Radzymina. Nigdy jednak nie był on traktowany tak poważnie przez nas, jak został potraktowany przez grupę mieszkańców, którzy złożyli 8 czerwca br. wniosek o referendum w sprawie rozwiązania tej formacji. Wniosek został poparty wymaganą liczbą podpisów i według sygnatariuszy spełnia warunki formalne (na pełne sprawdzenie których pracownicy UMiG mają 14 dni od chwili złożenia).
Pytanie referendalne ma brzmieć: "Czy jesteś za likwidacją Straży Miejskiej w gminie Radzymin?" Możliwe odpowiedzi to: "Tak, jestem za likwidacją ..." i "Nie, nie jestem za likwidacją..." (dokładne brzmienie obok).
W treści jeszcze możemy znaleźć następujące sformułowanie: "Likwidacja Straży Miejskiej w Gminie Radzyminie pociągnie za sobą przekazanie Policji - w celu stworzenia dodatkowej liczby etatów policyjnych w gminie Radzymin - środków finansowych dotychczas przeznaczonych z budżetu Gminy na funkcjonowanie Straży Miejskiej."

Temat Straży Miejskiej jest gorącym zagadnieniem na terenie całej Polski niezależnie od wielkości miast. Straże miejskie istnieją w Polsce od początku lat 90-tych, a ich funkcjonowanie regulują przepisy Ustawy o strażach gminnych. Funkcjonariusze mają pełnić zadania z zakresu ochrony porządku publicznego, ochraniać obiekty użyteczności publicznej, wraz z innymi służbami pilnować porządku imprez i zgromadzeń, itp.

W Polsce w praktyce najczęściej zajmują się ... porządkiem i kontrolą ruchu drogowego. Przynosi to jednostkom samorządowym (z budżetu których są finansowane) najwięcej korzyści - pieniądze wpływają bezpośrednio do kas miast i gmin, a ich "luźne" pochodzenie czyni z nich bardzo łakomy kąsek dla samorządowców. Ostatnia nowelizacja Ustawy zmieniła nieco sytuację, np. wpływy z fotoradarowych mandatów nie trafiają już bezpośrednio do kas samorządowych. Z pozostałych można jednak nadal łatać dziury w budżecie i przeznaczać na cele w zasadzie dowolne, co często niemożliwe jest do zrobienia w przypadku środków pochodzących z innych źródeł. W gospodarowaniu lokalnymi, samorządowymi finansami doszło zatem do paradoksu. Bardzo opłaca się wydawać więcej na utrzymanie straży miejskiej, aby pozyskać mniej dzięki jej działaniom.
Można to porównać do sytuacji, gdy mamy wielkie wiadro wody, z którego chcemy się napić, ale nie mamy wystarczająco siły, aby je podnieść. Podstawiamy szklankę i wywracamy wiadro. Mamy pełną szklankę, która zaspokoi nasze pragnienie. Nieistotne jest, że większość wody poszła w trawę. Rozwijając nasz istotny dla życia przykład - problem pojawia się wtedy, gdy woda jest potrzebna dla większej liczby osób lub wylane wiadro miało wystarczyć na miesiąc. Wywracając wiadro w zasadzie skazujemy siebie i innych na bardzo poważne następstwa braku tej wody, którą wylaliśmy. Należy się zastanowić, czy nie taka sytuacja ma właśnie miejsce w Radzyminie.

W przypadku niewielkich miejscowości (w zasadzie nie tylko) mają miejsce jeszcze inne "korzyści" z istnienia straży miejskich, które, niestety, w przypadku samorządów mają podłoże patologiczne.
Wymogi, jakie musi spełniać kandydat na stanowisko strażnika miejskiego zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, Dz.U. 1997 nr 123 poz. 779 (z późn. zm.). Art. 24. są następujące: 1. obywatelstwo polskie, 2. ukończone 21 lat, 3. korzystanie z pełni praw publicznych, 4. posiadanie co najmniej wykształcenia średniego, 5. cieszenie się nienaganną opinią, 6. sprawność pod względem fizycznym i psychicznym, 7. kandydat nie może być skazany prawomocnym wyrokiem sądu za ścigane z oskarżenia publicznego i umyślnie popełnione przestępstwo lub przestępstwo skarbowe oraz 8. kandydat ma mieć uregulowany stosunek do służby wojskowej.
Jak widać, takie wymagania spełnia olbrzymia rzesza mieszkańców Polski. Duże bezrobocie w regionie jest dodatkową siłą napędową zatrudniania osób "swoich i pewnych", jednocześnie komplikującą prawidłowe działania strażników. Nie będziemy się tutaj rozpisywać, bo nie ma specjalnie czego tłumaczyć.

Podstawowymi wadami straży miejskich jako formacji, które stanowią dość mocne argumenty przeciwko ich istnieniu, są określone godziny pracy, które w najmniejszym stopniu nie pokrywają się z rozkładem dobowym dokonywanych przestępstw i wykroczeń. W godzinach wieczornych i nocnych Straż Miejska jako formacja pilnująca porządku publicznego nie istnieje! W dni wolne od pracy, niestety, też nie.

W sprawie dokumentu, który wpłynął do urzędu, pozostaje jeszcze kwestia przekazania zaoszczędzonych przez likwidację Straży Miejskiej funduszy radzymińskiemu posterunkowi Policji.
W ustawie o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 r. (Dz.U. z 2011 nr 287 poz. 1687, z późn. zm.) w artykule 13 możemy przeczytać: (3.) Jednostki samorządu terytorialnego, państwowe jednostki organizacyjne, stowarzyszenia, fundacje, banki oraz instytucje ubezpieczeniowe mogą uczestniczyć w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji, a także zakupu niezbędnych dla ich potrzeb towarów i usług; oraz (4.) Na wniosek rady powiatu lub rady gminy liczba etatów Policji w rewirach dzielnicowych i posterunkach Policji na terenie powiatu lub gminy może ulec zwiększeniu ponad liczbę ustaloną na zasadach określonych w art. 12 ust. 2, jeżeli organy te zapewnią pokrywanie kosztów utrzymania etatów Policji przez okres co najmniej 5 lat, na warunkach określonych w porozumieniu zawartym między organem powiatu lub gminy a właściwym komendantem wojewódzkim Policji i zatwierdzonym przez Komendanta Głównego Policji.
Jak zatem widać propozycja przekazania pieniędzy naszemu lokalnemu posterunkowi policji od strony prawnej jest całkiem racjonalna.

Z pytaniem o takie źródło dodatkowego finansowania udaliśmy się do Komendanta Komisariatu w Radzyminie st. asp. Janusza Ołdaka. Jego wypowiedź była jednoznaczna. Takie pieniądze (600 tys. rocznie), a nawet część z nich zasadniczo zmieniłaby nie tylko wygląd i potencjał komisariatu, ale także możliwości reagowania policjantów w terenie. Dodatkowe 3-4 etaty nie byłyby problemem, nie wspominając o szansie zakupienia niezbędnego sprzętu i podnoszeniu kwalifikacji radzymińskich stróżów prawa. Jednak należy wszystko załatwić przez komendę powiatową i wojewódzką z udziałem osób obeznanych w prawie.
Przy okazji zadaliśmy pytanie o przestępczość na terenie gminy w porównaniu z województwem i przeszłością. Dowiedzieliśmy się, że gmina Radzymin klasyfikuje się dość dobrze, jeżeli chodzi o zwalczanie przestępczości, a porównując lata poprzednie notuje się znaczną poprawę sytuacji.
Dużym problemem są wykroczenia, których jest, niestety, nadal zbyt dużo, a właśnie na takie interwencje nie ma pieniędzy. Dotyczy to między innymi zaśmiecania okolic miasta i jeżdżenia quadami po lasach, co jest nie tylko straszeniem zwierzyny, ale niszczy również lasy i stwarza zagrożenia pożarowe. Dodatkowe fundusze w przypadku zwiększenia liczby etatów mogłyby być przeznaczone na patrolowanie bardzo przecież rozległej, największej na Mazowszu gminy.

W przypadku Radzymina dla pełnego obrazu należałoby przeprowadzić analizę sprawozdań służby Straży Miejskiej i korzyści finansowych jakie ona generuje oraz, co znacznie trudniejsze, jaki wpływ na porządek publiczny mają działania strażników. W przypadku finansów - w projekcie budżetu na 2012 rok zadeklarowano wpływy z racji istnienia radzymińskiej Straży Miejskiej w wysokości ... 5 tysięcy złotych!!!

Pomysł likwidacji Straży Miejskiej w Radzyminie nie jest wyjątkiem. Najczęstszymi motywami nie są z reguły przesłanki merytoryczne lub zastrzeżenia, co do skuteczności działań formacji, ale właśnie względy finansowe.

Teraz wypada jedynie poczekać na rozwój sytuacji. Burmistrz Radzymina ma 14 dni na odpowiedź. Rada Miejska musi podjąć decyzję w sprawie referendum w ciągu 30 dni, czyli na najbliższej sesji.